Apastamba Grihya-sutra [sanskrit]
41,347 words | ISBN-10: 8186937838 | ISBN-13: 9788186937839
The Sanskrit edition of the Apastamba Grihya-sutra with the commentaries of Haradatta (called the Anakula-vritti) and Sudarshana (called the Grihyatatparyadarshana-vyakhya). The Apastamba Grihyasutra is a short treatise on Vedic rituals which, together with the Hiranyakeshin-grihya-sutra, belongs to the Taittiriya School of the Black Yajur-Veda. Original titles: Āpastambagṛhyasūtra (आपस्तम्बगृह्यसूत्र), Haradatta Anākulāvṛtti (हरदत्त अनाकुलावृत्ति), Sudarśana Gṛhyatātparyadarśanavyākhyā (सुदर्शन गृह्यतात्पर्यदर्शनव्याख्या)
Sutra 7.3
śrapayitvāmighārya pracīnamudīcīnaṃ vodvāsya pratiṣṭhitamabhighāryāgnerupasamādhānādyājyabhāgānte'nvārabdhāyāṃ sthālīpākājjahoti // ĀpGs_7.3 //
agrerupasamādhānādivacanaṃ tantravidhānārtha kālavidhānārtha ca pratiṣṭhatābhighāraṇānte kathaṃ tantraṃ pratipadyeta, na prāgiti /
tenābhighāraṇamasaṃskṛtenājyena bhavati /
atrāpi sakṛdeva pātraprayogaḥ /
tathā śamyāḥ
vivāhaśeṣatvādasya /
netyanye //3//
ājyabhāgāntavacanaṃ anvārambhakālopadeśārtham /
sthālīpākādityanarthakam, tasya homārthatvāt /
na ca vācyaṃ brāhmaṇabhojanārtha sthālīpāko, homastvājyādeva prāpnotīti /
yāgavidhānāt devatāvidhānācca /
evaṃ tarhi śailīyamācāryasya-yatrobhayaṃ havirbhavatyājya ñcauṣadhayaśca tatra pradhānāhutiviśeṣaṇaṃ karoti sthālīpākādannādapūpādājyāhutiruti /
tena yatra viśeṣaṇaṃ nāsti tatraikameva haviriti siddhaṃ bhavati /
tenāgrayaṇe
ājyasyābhāvaḥ /
tataśca sakṛdupaghātapakṣa eva tatra bhavati, ājyābhāvenopastaraṇābhighāraṇayorasambhavāt /
vivāhe ca'yathā sthānamupaviśye'tyatra ājyāhutiriti viśeṣaṇābhāvādājyameva tatra dharmavaddhāviḥ, lājāstvadharmakā iti siddham //4//
________________________
pratiṣṭhitamabhighārayati /
oṣadhihaviṣko'pyatra tantravidhānaṃ kramārthamityuktameva /
'ājyabhāgānte'nvārabdhāyām'; /
upastaraṇaprabhṛtyanvārambhaḥ pradhānahomāntam //3//
Haradatta’s Anākulā-vṛtti (sūtra 7.3)
tatastānavahatāṃstriṣphalīkṛtān prakṣālya śrapayati varaḥ /agrerupasamādhānādivacanaṃ tantravidhānārtha kālavidhānārtha ca pratiṣṭhatābhighāraṇānte kathaṃ tantraṃ pratipadyeta, na prāgiti /
tenābhighāraṇamasaṃskṛtenājyena bhavati /
atrāpi sakṛdeva pātraprayogaḥ /
tathā śamyāḥ
vivāhaśeṣatvādasya /
netyanye //3//
ājyabhāgāntavacanaṃ anvārambhakālopadeśārtham /
sthālīpākādityanarthakam, tasya homārthatvāt /
na ca vācyaṃ brāhmaṇabhojanārtha sthālīpāko, homastvājyādeva prāpnotīti /
yāgavidhānāt devatāvidhānācca /
evaṃ tarhi śailīyamācāryasya-yatrobhayaṃ havirbhavatyājya ñcauṣadhayaśca tatra pradhānāhutiviśeṣaṇaṃ karoti sthālīpākādannādapūpādājyāhutiruti /
tena yatra viśeṣaṇaṃ nāsti tatraikameva haviriti siddhaṃ bhavati /
tenāgrayaṇe
ājyasyābhāvaḥ /
tataśca sakṛdupaghātapakṣa eva tatra bhavati, ājyābhāvenopastaraṇābhighāraṇayorasambhavāt /
vivāhe ca'yathā sthānamupaviśye'tyatra ājyāhutiriti viśeṣaṇābhāvādājyameva tatra dharmavaddhāviḥ, lājāstvadharmakā iti siddham //4//
________________________
Sudarśana’s Gṛhyatātparyadarśana-vyākhyā (sūtra 7.3)
udvāsya saukaryādapareṇāgniṃ pratiṣṭhāpya /pratiṣṭhitamabhighārayati /
oṣadhihaviṣko'pyatra tantravidhānaṃ kramārthamityuktameva /
'ājyabhāgānte'nvārabdhāyām'; /
upastaraṇaprabhṛtyanvārambhaḥ pradhānahomāntam //3//