Essay name: Abhijnana Sakuntala (with Katayavema commentary)
Author: C. Sankara Rama Sastri
This edition concerns the Abhijnana Shakuntala by Kalidasa including the Sanskrit commentary by Katayavema and an English Translation with notes. Kalidasa is renowned as one of the greatest Sanskrit poets. Among his distinguished works is "Abhijnana Sakuntala"—a drama that showcases his remarkable imagination and poetic genius.
Page 614 of: Abhijnana Sakuntala (with Katayavema commentary)
614 (of 632)
External source: Shodhganga (Repository of Indian theses)
Download the PDF file of the original publication
342
ŚĀKUNTALA
as follows : - मिलिक्लबिक्षपिप्रभृतीनां धातुत्वं धातुगणस्यापरिसमाप्तेः
[miliklabikṣapiprabhṛtīnāṃ dhātutvaṃ dhātugaṇasyāparisamāpteḥ
] V-ii-2. The poet's prayer for a total liberation
from re-birth indicates that Sākuntala is the last of
the three dramas composed by Kālidāsa.
THE END
POPULAR AXIOMS IN THE PLAY
Act
Page-
I. बलवदपि शिक्षितानामात्मन्यप्रत्ययं चेतः ।
विनीतवेषेण प्रवेष्टव्यानि तपोवनानि नाम ।
१२
अथवा भवितव्यानां द्वाराणि भवन्ति सर्वत्र |
किमिव हि मधुराणां मण्डनं नाकृतीनाम् ।
[balavadapi śikṣitānāmātmanyapratyayaṃ cetaḥ |
vinītaveṣeṇa praveṣṭavyāni tapovanāni nāma |
12
athavā bhavitavyānāṃ dvārāṇi bhavanti sarvatra |
kimiva hi madhurāṇāṃ maṇḍanaṃ nākṛtīnām |
] 1 सतां हि संदेहपदेषु वस्तषु प्रमाणमन्तःकरण प्रवृत्तयः ।
राजरक्षितानि तपोवनानि नाम ।
न प्रभातरलं ज्योतिरुदेति वसुधातलात् ।
अनियन्त्रणानुयोगस्तपस्विजनो नाम ।
अहो चेष्टाप्रतिरूपिका कामिजनमनोवृत्तिः ।
[satāṃ hi saṃdehapadeṣu vastaṣu pramāṇamantaḥkaraṇa pravṛttayaḥ |
rājarakṣitāni tapovanāni nāma |
na prabhātaralaṃ jyotirudeti vasudhātalāt |
aniyantraṇānuyogastapasvijano nāma |
aho ceṣṭāpratirūpikā kāmijanamanovṛttiḥ |
] II. गण्डस्योपरि पिटका संवृत्ता ।
अकृतार्थेऽपि मनसिजे रतिमुभयप्रार्थना कुरुते ।
कामी खतां पश्यति ।
[gaṇḍasyopari piṭakā saṃvṛttā |
akṛtārthe'pi manasije ratimubhayaprārthanā kurute |
kāmī khatāṃ paśyati |
] 19 १६.
१८
२०
२६.
२७.
२९
३९
४०
[16.
18
20
26.
27.
29
39
40
] "
अरण्ये खलु रुदितम् ।
मेदश्छेद
विनोदः कुतः ॥
शमप्रधानेषु
वमन्ति ॥
सर्वः खलु कान्तमात्मीयं पश्यति ।
४२.
४५ः
४७०
४८
[araṇye khalu ruditam |
medaścheda
vinodaḥ kutaḥ ||
śamapradhāneṣu
vamanti ||
sarvaḥ khalu kāntamātmīyaṃ paśyati |
42.
45ḥ
470
48
] /
