Avadanasataka [sanskrit]

51,731 words | ISBN-10: 8172702957 | ISBN-13: 9788172702953

The Sanskrit edition of the Avadanasataka (literally “century of noble deeds”): a compilation of one hundred stories dealing with Buddhist legends in 100 chapters, combining both prose and metrical Sanskrit. Original titles: Avadānaśataka (अवदानशतक), Avadāna-śataka (अवदान-शतक)

Chapter 97 - Vinūpa

vinūpa iti 97|

buddho bhagavānsatkṛto gurukṛto mānitaḥ pūjito rājabhī rājamātrairdhanibhiḥ pauraiḥ śreṣṭhibhiḥ sārthavāhairdevairnāgairyakṣairasurairgaruḍaiḥ kinnarairmahoragairiti devanāgayakṣāsuragaruḍakinnaramahoragābhyarcito buddho bhagavān jñāto mahāpuṇyo lābhī cīvarapiṇḍapātaśayanāsanaglānapratyayabhaiṣajyapariṣkārāṇāṃ saśrāvakasaṅghaḥ śrāvastyāṃ viharati jetavane 'nāthapiṇḍadasyārāme|| * * * anyatamo gṛhapatirāḍhyo mahādhano mahābhogo vistīrṇaviśālaparigraho vaiśravaṇadhanasamudito vaiśravaṇadhanapratispardhī| tena sadṛśātkulātkalatramānītam| sa tayā sārdhaṃ krīḍati ramate paricārayati| tasya krīḍato ramamāṇasya paricārayataḥ patnī āpannasattvā saṃvṛttā| sāṣṭānāṃ navānāṃ māsānāmatyayātprasūtā| dārako jātaḥ| jātamātrasya sarvaśarīraṃ vikṛtisphuṭaṃ pravṛttam| durvarṇo durdarśano 'ṣṭādaśabhirdoṣavarṇakaiḥ samanvāgataḥ sa dārako bhūtaḥ| tasya mātāpitarau sarvāṅgaṃ durvarṇaṃ durdarśanaṃ vikṛtanūpaṃ dṛṣṭvā cittāparau sthitau|| tasya jātau jātimahaṃ kṛtvā nāmadheyaṃ vyavasthāpyate kiṃ nāma bhavatu dārakasya| jñātaya ūcuḥ| yasmādayaṃ jātamātra evaṃ vikṛtanūpastasmādbhavatu dārasya vinūpa iti nāma||

yadā mahānsaṃvṛttastadā tasya lajjayā mahānsaṃkoco jātaḥ| kutrānyatra gamiṣyāmi kka tiṣṭhāmi| iti vicārya sujīrṇodyānaṃ jagāma|| atha bhagavānmahāśrāvakaparivṛtaḥ sujīrṇodyānaṃ gataḥ| sa bhagavattaṃ dṛṣṭvā jehrīyamāṇa itaścāmutaśca palāyitumārabdhaḥ| tato bhagavatā ṛdyā tathādhiṣṭhito yanna śaknoti palāyitum| tato bhagavānsaha śrāvakairnirodhasamāpattiṃ samāpannaḥ| tato nirodhādyutthāya vinūpamātmānaṃ nirmitavān nirmāya śarāvaṃ bhojanapūrṇamādāya vinūpamāgataṃ dṛṣṭvā harṣajāta āmantritavān| ehi sahāyaka kuta āgamiṣyate tiṣṭha ubhāvapi sahitau vatsyāva iti| tato 'sya bhagavatā bhojanaṃ dattaṃ prīṇitendriyaśca saṃvṛttaḥ|| tato bhagavatā ātmā svaveṣeṇa sthāpitaḥ| tato vinūpo buddhaṃ bhagavattaṃ dṛṣṭvā kathayati| abhinūpatarastvamidānīṃ saṃvṛttaḥ kasya karmaṇaḥ prabhāvāditi|| bhagavānāha| vidyā me asti cittaprasādajananī nāmnā tasyā eṣa prabhāva iti|| tatastena bhagavato 'ttike cittaṃ prasāditaṃ teṣāṃ ca mahāśrāvakāṇāmālayasamāpannānām| tato 'sya lakṣmīḥ prādurbhūtā pravrajya cārhattvaṃ sākṣātkṛtamiti||

bhikṣavaḥ saṃśayajātāḥ sarvasaṃśayacchettāraṃ buddhaṃ bhagavattaṃ papracchuḥ| kāni bhadatta vinūpeṇa karmāṇi kṛtāni yenaivaṃ durvarṇo durdarśano 'ṣṭādaśabhirdaurvarṇikadoṣaiḥ samanvāgataḥ pravrajya cārhattvaṃ sākṣātkṛtamiti|| bhagavānāha| vinūpeṇaiva bhikṣavaḥ pūrvamanyāsu jātiṣu karmāṇi kṛtānyupacitāni labdhasaṃbhārāṇi pariṇatapratyayānyoghavatpratyupasthitānyavaśyaṃbhāvīni| vinūpeṇaiva karmāṇi kṛtānyupacitāni ko 'nyaḥ pratyanubhaviṣyati| na bhikṣavaḥ karmāṇi kṛtānyupacitāni bāhye pṛthivīdhātau vipacyatte nābdhātau na tejodhātau na vāyudhātāvapi tūpātteṣveva skandhadhātvāyataneṣu karmāṇi kṛtāni vipacyatte śubhānyaśubhāni ca|

na praṇaśyatti karmāṇi kalpakoṭiśatairapi|
sāmagrīṃ prāpya kālaṃ ca phalatti khalu dehinām||

bhūtapūrvaṃ bhikṣavo 'tīte 'dhvani puṣyo nāma samyaksaṃbuddho loka udapādi vidyācaraṇasaṃpannaḥ sugato lokavidanuttaraḥ puruṣadamyasārathiḥ śāstā devamanuṣyāṇāṃ buddho bhagavān| so 'pareṇa samayenānyatamāṃ rājadhānīmupaniśritya viharati| atha puṣyaḥ samyaksaṃbuddhaḥ samanvāhartuṃ pravṛttaḥ| paśyati tasminkāle dvau bodhisattvau saṃnikṛṣṭau bhagavāñchākyamunimaitreyaśca| maitreyasya saṃtatiḥ paripakkā śāsturvaineyā paripakkāḥ śākyamunestu svasaṃtatiraparipakkā vaineyāḥ paripakkāḥ|| atha puṣyaḥ samyaksaṃbuddhaḥ śākyamunerbodhisattvasya saṃtatiparipācanārthaṃ himavattaṃ parvatamabhiruhya ratnaguhāṃ praviśya paryaṅkaṃ baddhvā tejodhātuṃ samāpannaḥ| tasmiṃśca śākyamunirbodhisattvaḥ phalamūlānāmarthe himavattaṃ parvatamabhinūḍhaḥ| sa itastataścañcūryamāṇo dadarśa puṣyaṃ samyaksaṃbuddhaṃ dvātriṃśatā mahāpuruṣalakṣaṇaiḥ samalaṅkṛtamaśītyā cānuvyañjanairvirājitagātraṃ vyāmaprabhālaṅkṛtaṃ sūryasahasrātirekaprabhaṃ jaṅgamamiva ratnaparvataṃ samattato bhadrakam| sahadarśanāccānena tathāvidhaṃ cittasamādhānaṃ samāsāditaṃ yadekapādena sapta rātriṃdivāni ekayā gāthayā stutavān|

na divi bhuvi nāsmiṃlloke na vaiśravaṇālaye|
na marubhavane divye sthāne na dikṣu vidikṣu |
caratu vasudhāṃ sphītāṃ kṛtsnāṃ saparvatakānanāma|
puruṣavṛṣabhāstyanyastulyo mahāśramaṇastava||

atha puṣyaḥ samyaksaṃbuddhaḥ paripakkasaṃtatiṃ śākyamuniṃ bodhisattvaṃ dṛṣṭvā sādhukāramadāt| sādhu sādhu satpuruṣa|
anena balavīryeṇa saṃpannena dvijottama|
nava kalpāḥ parāvṛttāḥ saṃstutyādya tathāgatam||

tato bhagavānmaheśākhyābhiḥ parivṛtastasyāṃ guhāyāṃ sthitaḥ| tatra guhānivāsinī devatā alpeśākhyatvānna śaknoti tāṃ guhāṃ samabhiroḍhum| tato vikṛtanayanā bhūtvā bhagavattaṃ bhīṣayate| yadā suciramapi bhīṣayamāṇā na śaknoti bhagavato 'pakāraṃ kartuṃ tadā tayā prasādo labdhaḥ śobhano 'yamṛṣiḥ siddhavrataśceti| tataḥ udāraṃ nūpamabhinirmāya bhagavataḥ pādayornipatya kṣamāpayitvā piṇḍakena pratipāditavatī||

bhagavānāha| kiṃ manyadhve bhikṣavo yo 'sau tena kālena tena samayena guhānivāsinī devatā babhūvāyaṃ vinūpaḥ saḥ| tasya karmaṇo vipākena saṃsāre 'nattaṃ duḥkhamanubhūtavān| idānīmapi tenaiva hetunā vinūpaḥ saṃvṛttaḥ| yadanena paścāccittaṃ prasāditaṃ tenāsyāpagatārlakṣmīḥ prādurbhūtā pravrajya cārhattvaṃ sākṣātkṛtam| iti hi bhikṣava ekāttakṛṣṇānāṃ karmaṇāmekāttakṛṣṇo vipāka ekāttaśuklānāmekāttaśuklo vyatimiśrāṇāṃ vyatimiśrastasmāttarhi bhikṣava ekāttakṛṣṇāni karmāṇyapāsya vyatimiśrāṇi caikāttaśukleṣveva karmasvābhogaḥ karaṇīya ityevaṃ vo bhikṣavaḥ śikṣitavyam||

idamavocadbhagavānāttamanasaste bhikṣavo bhagavato bhāṣitamabhyanandan||
Let's grow together!

I humbly request your help to keep doing what I do best: provide the world with unbiased sources, definitions and images. Your donation direclty influences the quality and quantity of knowledge, wisdom and spiritual insight the world is exposed to.

Let's make the world a better place together!

Like what you read? Help to become even better: