Sanskrit quote nr. 458 (Maha-subhashita-samgraha)

Sanskrit text:

अज्ञेष्वज्ञो गुणिषु गुणवान् पण्डिते पण्डितोऽसौ दीने दीनः सुखिनि सुखवान् भोगिनो भोगिभावः ।
ज्ञाता ज्ञातुर्युवतिषु युवा वाग्मिनां तत्त्ववेत्ता धन्यः सोऽयं भवति भुवन योऽवधूतेऽवधूतः ॥

ajñeṣvajño guṇiṣu guṇavān paṇḍite paṇḍito'sau dīne dīnaḥ sukhini sukhavān bhogino bhogibhāvaḥ |
jñātā jñāturyuvatiṣu yuvā vāgmināṃ tattvavettā dhanyaḥ so'yaṃ bhavati bhuvana yo'vadhūte'vadhūtaḥ ||

Index

  1. Introduction
  2. Glossary of terms
  3. Analysis of Sanskrit grammar
  4. About the Mahāsubhāṣitasaṃgraha

Presented above is a Sanskrit aphorism, also known as a subhāṣita, which is at the very least, a literary piece of art. This page provides critical research material such as an anlaysis on the poetic meter used, an English translation, a glossary explaining technical terms, and a list of resources including print editions and digital links.

Glossary of Sanskrit terms

Note: Consider this as an approximate extraction of glossary words based on an experimental segmentation of the Sanskrit verse. Some could be superfluous while some might not be mentioned.

Ajna (ajña, अज्ञ): defined in 12 categories.
Gunin (guṇin, गुणिन्): defined in 10 categories.
Gunavat (guṇavat, गुणवत्): defined in 4 categories.
Pandita (paṇḍita, पण्डित, paṇḍitā, पण्डिता): defined in 16 categories.
Asi (असि): defined in 16 categories.
Asu (असु): defined in 9 categories.
Adah (adaḥ, अदः): defined in 1 categories.
Dina (dīna, दीन, dīnā, दीना): defined in 16 categories.
Sukhin (सुखिन्): defined in 10 categories.
Sukhini (sukhinī, सुखिनी): defined in 1 categories.
Sukhavat (सुखवत्): defined in 1 categories.
Bhogin (भोगिन्): defined in 12 categories.
Bhava (bhāva, भाव): defined in 31 categories.
Jnata (jñāta, ज्ञात, jñātā, ज्ञाता): defined in 7 categories.
Jnatri (jnatr, jñātṛ, ज्ञातृ): defined in 7 categories.
Yuvati (युवति): defined in 11 categories.
Yu (yū, यू): defined in 6 categories.
Yuva (yuvā, युवा): defined in 10 categories.
Vagmin (vāgmin, वाग्मिन्): defined in 7 categories.
Tattva (तत्त्व): defined in 17 categories.
Vettri (vettr, vettṛ, वेत्तृ): defined in 4 categories.
Dhanya (धन्य): defined in 13 categories.
Sah (saḥ, सः): defined in 4 categories.
Aya (अय): defined in 14 categories.
Idam (इदम्): defined in 3 categories.
Bhavati (bhavatī, भवती): defined in 6 categories.
Bhavat (भवत्): defined in 4 categories.
Bhavant (भवन्त्): defined in 2 categories.
Bhuvana (भुवन): defined in 13 categories.
Yah (yaḥ, यः): defined in 1 categories.
Ya (य): defined in 10 categories.
Avadhuta (avadhūta, अवधूत, avadhūtā, अवधूता): defined in 9 categories.

Defined according to the following glossaries/dictionaries: Hinduism, Jainism, Sanskrit, Purana (epic history), Jyotisha (astronomy and astrology), Shaktism (Shakta philosophy), Shaivism (Shaiva philosophy), Mahayana (major branch of Buddhism), India history, Marathi, Hindi, Kannada, Pali, Vyakarana (Sanskrit grammar), Prakrit, Nepali, Ayurveda (science of life), Vaishnavism (Vaishava dharma), Yoga (school of philosophy), Rasashastra (chemistry and alchemy), Theravada (major branch of Buddhism), Shaiva philosophy, Tibetan Buddhism (Vajrayana or tantric Buddhism), Natyashastra (theatrics and dramaturgy), Pancaratra (worship of Nārāyaṇa), Dhanurveda (science of warfare), Biology (plants and animals), Ganitashastra (Mathematics and Algebra), Buddhism, Vastushastra (architecture), Shilpashastra (iconography), Kavya (poetry), Nirukta (Sanskrit etymology), Chandas (prosody, study of Sanskrit metres), Buddhist philosophy, Jain philosophy, Kavyashastra (science of poetry), Tamil, Mantrashastra (the science of Mantras), Dharmashastra (religious law), Vedanta (school of philosophy)

Analysis of Sanskrit grammar

Note: this is an experimental feature and only shows the first possible analysis of the Sanskrit verse. If the system was successful in segmenting the sentence, you will see of which words it is made up of, generally consisting of Nouns, Pronouns, Verbs, Participles and Indeclinables. Click on the link to show all possible derivations of the word.

  • Line 1: “ajñeṣvajño guṇiṣu guṇavān paṇḍite paṇḍito'sau dīne dīnaḥ sukhini sukhavān bhogino bhogibhāvaḥ
  • ajñeṣva -
  • ajña (noun, masculine)
    [locative plural]
    ajña (noun, neuter)
    [locative plural]
  • ajño* -
  • ajña (noun, masculine)
    [nominative single]
  • guṇiṣu -
  • guṇin (noun, masculine)
    [locative plural]
    guṇin (noun, neuter)
    [locative plural]
  • guṇavān -
  • guṇavat (noun, masculine)
    [nominative single]
  • paṇḍite -
  • paṇḍita (noun, masculine)
    [locative single]
    paṇḍita (noun, neuter)
    [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual], [locative single]
    paṇḍitā (noun, feminine)
    [nominative dual], [vocative single], [vocative dual], [accusative dual]
    paṇḍ -> paṇḍita (participle, masculine)
    [locative single from √paṇḍ class 1 verb], [locative single from √paṇḍ class 10 verb]
    paṇḍ -> paṇḍita (participle, neuter)
    [nominative dual from √paṇḍ class 1 verb], [vocative dual from √paṇḍ class 1 verb], [accusative dual from √paṇḍ class 1 verb], [locative single from √paṇḍ class 1 verb], [nominative dual from √paṇḍ class 10 verb], [vocative dual from √paṇḍ class 10 verb], [accusative dual from √paṇḍ class 10 verb], [locative single from √paṇḍ class 10 verb]
    paṇḍ -> paṇḍitā (participle, feminine)
    [nominative dual from √paṇḍ class 1 verb], [vocative single from √paṇḍ class 1 verb], [vocative dual from √paṇḍ class 1 verb], [accusative dual from √paṇḍ class 1 verb], [nominative dual from √paṇḍ class 10 verb], [vocative single from √paṇḍ class 10 verb], [vocative dual from √paṇḍ class 10 verb], [accusative dual from √paṇḍ class 10 verb]
  • paṇḍito' -
  • paṇḍita (noun, masculine)
    [nominative single]
    paṇḍ -> paṇḍita (participle, masculine)
    [nominative single from √paṇḍ class 1 verb], [nominative single from √paṇḍ class 10 verb]
  • asau -
  • asi (noun, feminine)
    [locative single]
    asi (noun, masculine)
    [locative single]
    asu (noun, masculine)
    [locative single]
    adaḥ (pronoun, masculine)
    [nominative single]
    adaḥ (pronoun, feminine)
    [nominative single]
  • dīne -
  • dīna (noun, masculine)
    [locative single]
    dīna (noun, neuter)
    [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual], [locative single]
    dīnā (noun, feminine)
    [nominative dual], [vocative single], [vocative dual], [accusative dual]
  • dīnaḥ -
  • dīna (noun, masculine)
    [nominative single]
  • sukhini -
  • sukhinī (noun, feminine)
    [adverb], [vocative single]
    sukhī (noun, neuter)
    [locative single]
    sukhin (noun, masculine)
    [locative single]
    sukhin (noun, neuter)
    [locative single]
  • sukhavān -
  • sukhavat (noun, masculine)
    [nominative single]
  • bhogino* -
  • bhogin (noun, masculine)
    [nominative plural], [vocative plural], [accusative plural], [ablative single], [genitive single]
    bhogin (noun, neuter)
    [ablative single], [genitive single]
  • bhogi -
  • bhogin (noun, masculine)
    [compound], [adverb]
    bhogin (noun, neuter)
    [compound], [adverb], [nominative single], [vocative single], [accusative single]
  • bhāvaḥ -
  • bhāva (noun, masculine)
    [nominative single]
    bhā (verb class 2)
    [present active first dual]
  • Line 2: “jñātā jñāturyuvatiṣu yuvā vāgmināṃ tattvavettā dhanyaḥ so'yaṃ bhavati bhuvana yo'vadhūte'vadhūtaḥ
  • jñātā* -
  • jñāta (noun, masculine)
    [nominative plural], [vocative plural]
    jñātā (noun, feminine)
    [nominative plural], [vocative plural], [accusative plural]
    jñā -> jñāta (participle, masculine)
    [nominative plural from √jñā class 3 verb], [vocative plural from √jñā class 3 verb], [nominative plural from √jñā class 9 verb], [vocative plural from √jñā class 9 verb]
    jñā -> jñātā (participle, feminine)
    [nominative plural from √jñā class 3 verb], [vocative plural from √jñā class 3 verb], [accusative plural from √jñā class 3 verb], [nominative plural from √jñā class 9 verb], [vocative plural from √jñā class 9 verb], [accusative plural from √jñā class 9 verb]
  • jñātur -
  • jñātṛ (noun, masculine)
    [ablative single], [genitive single]
  • yuvatiṣu -
  • yuvati (noun, feminine)
    [locative plural]
  • yuvā* -
  • (noun, masculine)
    [ablative single], [genitive single]
    yuvā (noun, feminine)
    [nominative plural], [vocative plural], [accusative plural]
  • vāgminām -
  • vāgmin (noun, masculine)
    [genitive plural]
    vāgmin (noun, neuter)
    [genitive plural]
  • tattva -
  • tattva (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • vettā -
  • vettṛ (noun, masculine)
    [nominative single]
    vid (verb class 2)
    [periphrastic-future active third single]
    vid (verb class 6)
    [periphrastic-future active third single]
  • dhanyaḥ -
  • dhanya (noun, masculine)
    [nominative single]
  • so' -
  • saḥ (indeclinable correlative)
    [indeclinable correlative]
    so (noun, feminine)
    [compound]
    sa (noun, masculine)
    [nominative single]
  • ayam -
  • aya (noun, masculine)
    [adverb], [accusative single]
    idam (pronoun, masculine)
    [nominative single]
  • bhavati -
  • bhavatī (noun, feminine)
    [adverb], [vocative single]
    bhavat (noun, masculine)
    [locative single]
    bhavat (noun, neuter)
    [locative single]
    bhavant (pronoun, masculine)
    [locative single]
    bhavant (pronoun, neuter)
    [locative single]
    bhū (verb class 1)
    [present active third single]
  • bhuvana -
  • bhuvana (noun, masculine)
    [compound], [vocative single]
    bhuvana (noun, neuter)
    [compound], [vocative single]
  • yo' -
  • yaḥ (indeclinable relative)
    [indeclinable relative]
    yu (noun, masculine)
    [vocative single]
    yu (noun, feminine)
    [vocative single]
    ya (noun, masculine)
    [nominative single]
    yaḥ (pronoun, masculine)
    [nominative single]
  • avadhūte' -
  • avadhūta (noun, masculine)
    [locative single]
    avadhūta (noun, neuter)
    [nominative dual], [vocative dual], [accusative dual], [locative single]
    avadhūtā (noun, feminine)
    [nominative dual], [vocative single], [vocative dual], [accusative dual]
  • avadhūtaḥ -
  • avadhūta (noun, masculine)
    [nominative single]

About the Mahāsubhāṣitasaṃgraha

This quote is included within the Mahāsubhāṣitasaṃgraha (महासुभाषितसंग्रह, maha-subhashita-samgraha / subhasita-sangraha), which is a compendium of Sanskrit aphorisms (subhāṣita), collected from various sources. Subhāṣita is a genre of Sanskrit literature, exposing the vast and rich cultural heritage of ancient India.

It has serial number 458 and can be found on page . (read on archive.org)

Sanskrit is the oldest living language and bears testimony to the intellectual past of ancient India. Three major religions (Hinduism, Buddhism, Jainism) share this language, which is used for many of their holy books. Besides religious manuscripts, much of India’s ancient culture has been preserved in Sanskrit, covering topics such as Architecture, Music, Botany, Surgery, Ethics, Philosophy, Dance and much more.

< Back to list with quotes

Like what you read? Consider supporting this website: