Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 41
tathā'pyaśakye vāraṅgaṃ vakrīkṛtya dhanurjyayā||29||
subaddhaṃ vaktrakaṭake badhnīyātsusamāhitaḥ||29||
susaṃyatasya pañcāṅgyā vājinaḥ kaśayā'tha tam||30||
tāḍayediti mūrdhānaṃ vegenonnamayan yathā||30||
uddharecśalyam——————————————||31||
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
evamapyaśakyasyopāyamāha-tathā'pyaśakya iti| vāraṅgaṃśastra(lya)mastake śikhākāro'vayavaḥ| pañcāṅgī-caturṣu caraṇeṣu mukhe ca bandhaviśeṣaḥ| taṃ-vājinam| iti śabdastathārthe| śira utkṣipya vegena yathā śalyamuddharet tathā tāḍayet|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tathāpyaśakye-evamapi śalya āhartumaśakye, vāraṅgaṃśastrādimayasya śalyasya śikhākāraṃ, vakrīkṛtya-kuṭilatāṃ prāpayya, tato dhanurjyayā-snāyvādimayyā, subaddhaṃ kṛtvā, anantaraṃ, vājinaḥ-aśvasya, vaktrakaṭake badhnīyādvaidyaḥ| kimbhūtaḥ? susamāhitaḥ,-tadgatamanāḥ| kimbhūtasya vājinaḥ? susaṃyatasya,-suṣṭhu-śobhanaṃ kṛtvā, baddhasya| kathaṃ susaṃyatasya? pañcāṅgyā, pañcānāmaṅgānāṃ-caturṇāṃ pādānāṃ mukhasahitānāṃ, samāhāraḥ pañcāṅgī,-bandhaviśeṣaḥ, tayā pañcāṅgyā, ba ddhasya| anantaraṃ vājinaṃ kaśayā-carmayaṣṭyā, itievaṃ, tāḍayet, yathā sa vājī mūrdhānamunnamayanutkṣipan, vegena-balenā''akrāntyā, śalyamuddharet|