Apastamba Grihya-sutra [sanskrit]
41,347 words | ISBN-10: 8186937838 | ISBN-13: 9788186937839
The Sanskrit edition of the Apastamba Grihya-sutra with the commentaries of Haradatta (called the Anakula-vritti) and Sudarshana (called the Grihyatatparyadarshana-vyakhya). The Apastamba Grihyasutra is a short treatise on Vedic rituals which, together with the Hiranyakeshin-grihya-sutra, belongs to the Taittiriya School of the Black Yajur-Veda. Original titles: Āpastambagṛhyasūtra (आपस्तम्बगृह्यसूत्र), Haradatta Anākulāvṛtti (हरदत्त अनाकुलावृत्ति), Sudarśana Gṛhyatātparyadarśanavyākhyā (सुदर्शन गृह्यतात्पर्यदर्शनव्याख्या)
Sutra 15.4
Haradatta’s Anākulā-vṛtti (sūtra 15.4)
madhughṛtamityetadvayaṃ viṣamaparimāṇaṃ kāsyapātre saṃsṛjya tasmin hiraṇyaṃ darbheṇa, niṣṭarkya badhvā'dadhāti /niṣṭarkyamiti bandhanaviśeṣo lokaprasiddhaḥ /
tathā baddhena hiraṇyena tadrasadvayamādāya tenaiva kumāraṃ prāśayet /
uttaraistribhiḥ 'tvayi medhā'mityādibhiḥ pratimantraṃ prāśanam /
tata uttarābhiḥ pañcabhiḥ ṛgbhiḥ'kṣetriyai tve'tyādibhiḥ pratimantraṃ snā#uyati /
tato'nyasmin kāṃsyapātre dadhi ghṛtañca saṃsṛḍya tatpṛṣadāḍyaṃ tenaiva kāṃsyena prāśayati /
vyāhṛtībhireṅkāracaturthābhiḥ bhūḥ svāhetyādibhiḥ pratimantram /
tataś śeṣadvayamadbhissaṃsṛḍya geṣṭhe ninayet /
kumāragrahaṇaṃ asamarthasyāpi kumārasyaiva prāśanamupāyena yathā syāditi /
tena yatnābhāve"dhānāḥ kumārān prāśayanti""kṣaitrapattyaṃ ca prāśayanti"ityādau prāśanamasamarthānāṃ na bhavati //4//
________________________
Sudarśana’s Gṛhyatātparyadarśana-vyākhyā (sūtra 15.4)
niṣṭakarya śikhābandhanavat sarandhreṇa granthinā niṣṭarkya badhnāti;prajānāṃ praḍananāya'iti liṅgāt /uttarairmantraiḥ'medhāṃ te devassavitā'ityṛcā,'tvayi medhān'iti trabhiryajurbhiḥ /
prāśanaṃ caturṇāmante sakṛdeva hiraṇyena gṛhātvā /
"mantravatprāśanaṃ cāsya hiraṇyamadhusarpiṣām'; /
(manu.2-29)
iti manuvacanāt /
uttarābhiḥ pañcabhiḥ'kṣetriyai tvā niṛtyai tvā'ityādibhiḥ /
snāpanamapi pañcānāmante sakṛdeva /
dadhi dhṛtamitiva samasṛṣṭaṃ pṛṣadā jyaṃ /
tacca yasmin kāṃsye saṃsṛjyate tenaiva prāśayenna hastena /
vyāhṛtī bhiroghkāracaturthābhiḥ'bhūḥ svāhā'; ityādibhiḥ /
atrāpyante sakṛtprāśanam /
prāśita śeṣamadbhissaṃsṛjya geṣṭhe adhikaraṇe'nyo ninayet /
kecit-madhṛghṛtasaṃsargo'pi kāsye niyataḥ /
prāśanadvayaṃ snāpanaṃ ca pritimantramiti //4//
4 dakṣiṇastanadāpanam /